B&B Klein groenbergen

Van misbaksel naar monument!!!

  Bed & breakfast Klein Groenbergen, Leersum

Drie monumenten.

Drie monumenten, zomaar elke dag te bezoeken, in de natuur, in Leersum. En dan ook nog eens vlak bij elkaar. Dat is wel heel bijzonder.
We hebben het dan over de burg. van den Boschlaan, een eeuwenoude paardenklinkerweg, de graftombe van de familie van Nellesteijn met de grafkelder en de oude begraafplaats van de toenmalige gemeente Darthuizen, direct voor de graftombe van Nellesteijn. 

In Elst staat een steenoven, rond 1931 was dit de vlamovenfabriek van Timmermans. Veel Leersummers werkten in deze fabriek. In deze tijd ging men lopend naar het werk, ook vrouwen en kinderen .

Steenvormen werden met  rivierklei gevuld, naar droogrekken gebracht, in de oven gebakken vervolgens gesorteerd op kwaliteit, alles met de hand.

De hardste soort steen is de klinker, een steen die nauwelijks slijt. De naam klinker slaat van oudsher op deze zeer hard gebakken steen die  als men ertegenaan tikt “helder klinkt”.

De meest kromgetrokken stenen uit deze serie- de misbaksels, zijn de goedkoopste stenen.

Deze kostten in 1931 ca. 5 gulden per 1000 stuks. Van deze misbaksels werden smalle paadjes in het midden van zandwegen gelegd als steun voor paarden die zwaar beladen wagens door karrensporen trokken. Zo is het woord paardenklinker ontstaan.

Toen er een oprit moest komen voor de nieuwe begraafplaats besloot de toenmalige  burgemeester van Leersum, van den Bosch, 100.000 klinkers te bestellen om zo op een goedkope manier een hele weg te kunnen plaveien.

De hele vracht werd handmatig in Elst opgeladen en met paard en wagen vervoerd naar Leersum en weer handmatig gelost. Om van deze kromme stenen een straat te leggen waren volleerde stratenmakers nodig.
Zij moesten de weg 1- bol leggen -voor goede waterafvoer, 2- in keperverband leggen,zo houden stenen elkaar vast, 3- met een paar rechte opsluitranden -om de hele zaak niet weg te laten lopen.
De stratenmakers hebben hun werk in de jaren '30 goed gedaan; er ging  heel wat zwaar verkeer over deze weg maar de weg is in al die jaren minimaal uit elkaar gedrukt, zo’n 25 cm. Alleen de opsluitranden zijn zo nu en dan wat bijgewerkt.

Na de oorlog werd ‘de armoedige weg’ geasfalteerd! Jarenlang lagen de misbakseltjes onder een dikke zwarte asfaltlaag.

Toen in 2004 de begraafplaats uitgebreid moest worden is ook het idee ontstaan om een gedeelte van deze klinkerweg weer in ere te herstellen. Paardenklinkerwegen zijn in onze tijd immers zeer zeldzaam geworden. Door inzet van de Leersumse Historische Vereniging en Dorp en Natuur zijn  de klinkers weer opgegraven en gereinigd en met grote bekwaamheid en vakmanschap van stratenmakers is de weg weer in ere hersteld.

Monumentenzorg heeft bepaald dat deze paardenklinkerweg tot de monumenten behoort.
Ook de graftombe van de familie van Nellesteijn met de grafkelder is een monument evenals de oude begraafplaats van de toenmalige gemeente Darthuizen, direct voor de graftombe.

Drie monumenten zo dicht bij elkaar is wel heel bijzonder.

In wielrennerkringen staat deze klinkerweg bekent als “de hel van Leersum” niet alleen door het venijnige klimmetje maar zeker ook door de ongelijke klinkers.De paardenklinkerweg, nu Burg. van de Boschlaan is de grens van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en afgesloten voor motorisch verkeer, zo blijft het historisch karakter behouden.

De Graftombe is 14 mtr. hoog en is gebouwd op de Donderberg die 36 m. hoog is.

De tombe is opengesteld op zondag tussen 12.00 en 16.00 uur, via een smal trapje kom je boven op de toren en geniet je van het geweldige uitzicht.
Vanuit b&b Klein Groenbergen wandel je in 10 minuten naar deze unieke plek.